Wanneer een opdrachtgever een overeenkomst met een aannemer sluit, komt het vaak voor dat de aannemer voor de uitvoering van de aan hem opgedragen werkzaamheden één of meer onderaannemers inschakelt. Denk bijvoorbeeld aan de bouw van een huis, waarbij de hoofdaannemer ervoor kiest om een loodgieter, elektricien en/of schilder als onderaannemer(s) in te schakelen. De hoofdaannemer heeft in dat geval in juridisch opzicht twee petten op; enerzijds is hij opdrachtnemer voor het totale werk en anderzijds is hij opdrachtgever voor de onderaannemers. Dit leidt dan tot de vraag hoe het zit met de aansprakelijkheid van een onderaannemer.
Mag een hoofdaannemer altijd een onderaannemer inschakelen?
Artikel 7:751 BW bepaalt dat een aannemer bevoegd is om aan hem opgedragen werk door anderen te laten uitvoeren. Bij het sluiten van een overeenkomst kan echter worden afgesproken (bijvoorbeeld in algemene voorwaarden) dat een opdrachtgever daarvoor eerst (schriftelijke) toestemming aan de aannemer moet geven. Die toestemming mag een opdrachtgever dan alleen weigeren als daarvoor een redelijke grond bestaat. Bijvoorbeeld als een opdrachtgever slechte ervaringen met een bepaalde aannemer heeft en daarom niet wil dat die aannemer als onderaannemer wordt ingeschakeld.
Is de hoofdaannemer aansprakelijk voor een fout van de onderaannemer?
Ook als een hoofdaannemer één of meer onderaannemers heeft ingeschakeld, blijft de hoofdaannemer ten opzichte van de opdrachtgever aansprakelijk voor fouten in het werk. De opdrachtgever heeft immers alleen een overeenkomst met de hoofdaannemer gesloten. Dat dit ook geldt als de hoofdaannemer enkel als “tussenschakel” fungeert, volgt uit een uitspraak van de rechtbank Den Haag van 8 maart 2023. De opdrachtgever dient zich over een fout in het werk dus te beklagen bij de hoofdaannemer. En wanneer de fout na deze klacht niet wordt hersteld, is het van belang dat de hoofdaannemer door de opdrachtgever in gebreke wordt gesteld. De hoofdaannemer zal op zijn beurt de onderaannemer aanspreken voor herstel.
Aansprakelijkheid van een onderaannemer jegens de oorspronkelijke opdrachtgever?
Ondanks dat de oorspronkelijke opdrachtgever geen overeenkomst met de onderaannemer heeft gesloten, kan de onderaannemer in bepaalde gevallen toch rechtstreeks door de oorspronkelijke opdrachtgever worden aangesproken. Als een onderaannemer bijvoorbeeld schade aan het werk toebrengt, wordt daarmee een inbreuk gemaakt op het eigendomsrecht van de oorspronkelijke opdrachtgever. In dat geval kan sprake zijn van onrechtmatig handelen. Ook een wanprestatie van een onderaannemer jegens de hoofdaannemer kan onder bepaalde omstandigheden onrechtmatig zijn ten opzichte van de oorspronkelijke opdrachtgever. Dit volgt uit een uitspraak van de Hoge Raad van 24 september 2004. Verder kan een onderaannemer ten opzichte van de oorspronkelijke opdrachtgever handelen in strijd met de maatschappelijke betamelijkheid. Wanneer daarvan sprake is, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
Is een onderaannemer gebonden aan afspraken tussen de opdrachtgever en de hoofdaannemer?
In de praktijk gebeurt het regelmatig dat een onderaannemer niet volledig op de hoogte is van de (contractuele) afspraken tussen de opdrachtgever en de hoofdaannemer. Indien dit aan de hoofdaannemer te wijten is, komt dit in beginsel voor diens risico. Dit kan tot gevolg hebben dat de hoofdaannemer afwijkingen ten opzichte van wat met de opdrachtgever is afgesproken op eigen kosten moet (laten) oplossen. Voor een hoofdaannemer is het daarom van groot belang om duidelijke afspraken met de onderaannemer te maken en deze goed vast te leggen.
Hoe zit het in mijn situatie?
Ramon Rila
Bent u aannemer of particulier en heeft u vragen over de aansprakelijkheid van een onderaannemer of wilt u weten welke mogelijkheden u heeft als zich een probleem met een hoofdaannemer en/of onderaannemer voordoet? Neemt u dan gerust contact met mij op. Ook bij andere vragen die te maken hebben met vastgoedrecht en contractenrecht kunt u contact met mij opnemen via Advocaten van Waerde in Amersfoort, telefoon 033-8200388 of e-mail info@advocaten-van-waerde.nl.
