Arbeidsovereenkomst of overeenkomst tot opdracht? Dit was de vraag die het Gerechtshof Amsterdam moest beantwoorden in de procedure tussen Deliveroo en haar medewerkers.
De voorwaarden voor een arbeidsovereenkomst
In de wet staat in artikel 7:610 BW de arbeidsovereenkomst beschreven. De arbeidsovereenkomst kent drie voorwaarden: (1) De werknemer is verplicht zelf de arbeid te verrichten, (2) ontvangt daarvoor loon en (3) is in dienst van een ander. Mijn kantoorgenoot Yvonne Weernink schreef al eens een blog hierover. Deze is hier te vinden.
Deliveroo
Deliveroo biedt in Nederland een online maaltijdbestel- en betaalsysteem aan, alsmede een bezorgdienst. Deliveroo heeft haar bezorgers oorspronkelijk in dienst genomen op basis van een arbeidsovereenkomst. Sinds juli 2018 werken de bezorgers alleen nog maar op basis van een overeenkomst tot opdracht.
De FNV heeft namens de werknemers destijds een procedure aangespannen, omdat zij van mening was, dat er ook na juli 2018 nog sprake was van een arbeidsovereenkomst. De kantonrechter deelde deze mening. Hij oordeelde, dat de aard van het werk en de rechtsverhouding tussen partijen ook na juli 2018 niet wezenlijk verschilde met de situatie van voor juli 2018.
De uitspraak van de kantonrechter is hier te vinden. Deliveroo is van deze uitspraak in beroep gegaan.
Het Gerechtshof Amsterdam
Aan de hand van de 3 voorwaarden uit artikel 7:610 BW, namelijk (1) arbeid, (2) loon en (3) in dienst van, beoordeelt het Gerechtshof de verhoudingen tussen partijen.
Arbeid
Deliveroo geeft de medewerkers de vrijheid om zelf te bepalen of zij wel of niet inloggen om zo bestellingen aangeboden te krijgen. Het staat de medewerkers vrij om aangeboden bestellingen wel of niet te accepteren. Op het moment dat een bestelling is geaccepteerd, zal deze bezorgd moeten worden. Dit staat echter los van de vrijheid om wel of niet in te loggen en om wel of niet bestellingen te accepteren, aldus het Gerechtshof.
De medewerkers hebben, nadat de bestelling is geaccepteerd, wel de mogelijkheid om zich te laten vervangen. Dit zou, aldus Deliveroo, moeten duiden op het bestaan van een overeenkomst tot opdracht. In beginsel is het bij een arbeidsovereenkomst niet toegestaan om je te laten vervangen. Deliveroo stelt echter weinig eisen aan haar toestemming aan een medewerker om zich te laten vervangen. Het Gerechtshof is hierdoor van mening, dat de vervangingsmogelijkheid niet onverenigbaar is met het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Ook binnen een arbeidsovereenkomst is vervanging toegestaan op het moment dat de werkgever toestemming geeft.
Loon
Deliveroo betaalt eens in de twee weken de medewerkers uit. Dit systeem lijkt, volgens het Gerechtshof, meer op de gang van zaken bij een arbeidsovereenkomst, dan op die bij een overeenkomst tot opdracht. Deliveroo betaalt uit zichzelf als ware zij een werkgever het loon aan de medewerkers. Bij een overeenkomst tot opdracht factureert de opdrachtnemer zelf aan de opdrachtgever. Daar is hier echter geen sprake van.
In hoger beroep is verder gebleken, dat de meeste medewerkers niet btw-plichtig zijn. Werkzaamheden waarvoor de beloning minder bedraagt dan 40% van het minimumloon worden door de Belastingdienst als hobbymatig aangemerkt. In dat geval is er geen btw verschuldigd. Ook duidt het hobbymatig werken niet op ondernemerschap en het ontbreken hiervan kan een indicatie zijn voor het bestaan van werknemerschap en dus een arbeidsovereenkomst. Deliveroo heeft zelf erkend, dat 67% van haar medewerkers hobbymatig werkt. Dit duidt dus ook op het bestaan van een arbeidsovereenkomst, aldus het Gerechtshof.
In dienst van
Het Gerechtshof is van oordeel, dat de kernactiviteit of “gewone bedrijfsarbeid” van Deliveroo het bezorgen van maaltijden is. Het verrichten van deze “gewone bedrijfsarbeid” kan dan duiden op het bestaan van een gezagsverhouding.
Het is Deliveroo geweest, die eenzijdig heeft besloten om de arbeidsovereenkomsten destijds om te zetten in overeenkomsten tot opdracht. Tevens heeft Deliveroo de inhoud van die overeenkomsten eenzijdig gewijzigd evenals de wijze waarop de werkzaamheden worden verricht. Dit wijst op het uitoefenen van gezag, aldus het Gerechtshof.
Het systeem dat Deliveroo gebruikt voor de toedeling van de bestellingen, maakt gebruik van een GPS-systeem. Dit is om de locatie van de medewerker ten opzichte van het restaurant te bepalen. De GPS-locatie van de medewerker wordt na het inloggen voortdurend bijgehouden. Dit geeft Deliveroo een vergaande controlemogelijkheid op de werkwijze van de medewerker. Ook dit ziet het Gerechtshof als een vorm van gezag.
Tenslotte is het Gerechtshof van mening, dat het door Deliveroo eenzijdig opgelegde betaalmodel, zoals hierboven beschreven, ook duidt op het bestaan van gezag.
Conclusie
Het Gerechtshof Amsterdam heeft uiteindelijk het oordeel van de kantonrechter bevestigd. De medewerkers van Deliveroo zijn werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst en niet van een overeenkomst tot opdracht. De uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam is hier te vinden.
Voor vragen over arbeidsovereenkomsten kunt u contact opnemen met de advocaten arbeidsrecht bij Advocaten van Waerde: telefoon 033 820 0388 of e-mail: info@advocaten-van-waerde.nl.