Mail
 in Vastgoedrecht, Bouwrecht, contractenrecht, Coronacrisis, coronavirus

De corona-crisis heeft gevolgen voor de bouw. Werkzaamheden kunnen niet meer geheel volgens afspraak worden uitgevoerd. Is er dan sprake van overmacht wanneer dit komt door de corona-uitbraak? De bouwkosten kunnen hoger worden. Is het mogelijk om die door te berekenen? Er kan vertraging ontstaan in de bouwtijd. Voor wie komen de daaruit voortvloeiende kosten? Corona en bouw: enige aanknopingspunten voor de juridische positie.

Bouwcontracten

Om de juridische positie te bepalen bij corona en bouw overeenkomsten, zijn als eerste de contractuele bepalingen van belang. Bij lopende bouwprojecten waarvoor al een overeenkomst is getekend, zullen in veel gevallen algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard. Is dat niet het geval, dan is bepalend wat daarover in de wet staat.

Overmacht

Een aannemer die zich met succes beroept op overmacht, is niet aansprakelijk. De aannemer kan dan de overeenkomst beëindigen of de contractuele verplichtingen opschorten.

Overmacht is de situatie waarbij een tekortkoming niet aan degene die te kort schiet kan worden toegerekend. Dit betekent dat de tekortkoming niet te wijten is aan schuld. De tekortkoming moet dan ook niet op grond van de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen aan degene die tekortschiet kunnen worden toegerekend. Wanneer je terecht een beroep doet op overmacht, ben je niet schadeplichtig.

Voorwaarden

Een partij die zich op overmacht wil beroepen, moet het volgende aantonen:

  • de nakoming is onmogelijk geworden;
  • de onmogelijkheid is niet toerekenbaar;
  • de gevolgen waren niet te voorzien op het moment van contractsluiting;
  • de gevolgen konden niet worden voorkomen;
  • de overmachtsclausule bepaalt niet (voldoende) dat de niet-nakoming voor risico van de schuldenaar komt.

Overmachtsclausule

Het is mogelijk om in een overeenkomst te bepalen wanneer er sprake is van overmacht. In veel algemene voorwaarden staat een pandemie als de corona-uitbraak echter niet met zoveel woorden geregeld in een overmachtclausule. Het is dus de vraag wanneer er sprake is van overmacht in de bouw.

Of er in verband met de coronacrisis een beroep op overmacht mogelijk is, hangt af van de formulering van de overmachtsclausule in het contract en de algemene voorwaarden. Als er geen duidelijke overmachtsbepaling is opgenomen, hangt het af van de specifieke omstandigheden van het geval of er toch een beroep op overmacht mogelijk is. Gezien de ernst en de omvang van de coronacrisis is dat wel goed verdedigbaar.

Kostenverhogende omstandigheden

Als gevolg van de corona-uitbraak is het zeer wel mogelijk dat er extra kosten ontstaan. Op de bouwplaats moet de aannemer wellicht extra maatregelen treffen om bijvoorbeeld de 1,5 meter grens te respecteren. In veel algemene voorwaarden staat hierover wel iets geregeld. Voorwaarde is dan wel dat de aannemer de opdrachtgever zo spoedig mogelijk meldt dat er sprake is van extra kosten. De aannemer heeft een waarschuwingsplicht.

De aannemer moet daarnaast bij een beroep op kostenverhogende omstandigheden aantonen dat de kosten onvoorzien waren, en dat de omstandigheden niet aan hem kunnen worden toegerekend. In geval van extra kosten bij de bouw als gevolg van de corona-uitbraak is het zeer wel denkbaar dat een beroep van de aannemer op kostenverhogende omstandigheden slaagt.

Bouwtijdverlenging

De coronacrisis geeft mogelijk vertraging in de bouw. Is het tijdens de bouw al snel duidelijk dat de aannemer de overeengekomen bouwtijd door oorzaken van buitenaf niet haalt, dan heeft de aannemer de mogelijkheid tot bouwtijdverlenging. Dit moet hij aan de opdrachtgever verzoeken. Dit is in veel algemene voorwaarden in de bouw geregeld. Dit verzoek moet tijdig voor de geplande afloop van de bouwtijd zijn ingediend.

Als er sprake is van overmacht, dan moet dat verzoek door de opdrachtgever worden gehonoreerd. Algemene opmerkingen over de coronacrisis zijn naar verwachting niet voldoende. De aannemer moet concreet aangeven door welke oorzaken, die niet voor zijn rekening en risico komen, de bouw is vertraagd. Ook moet de aannemer duidelijk maken dat deze oorzaken op geen enkele manier voor hem zijn te vermijden.

Korting/boete bij bouwtijdoverschrijding

Op basis van veel algemene voorwaarden is de aannemer een korting verschuldigd voor elke werkdag dat hij de uiterste opleverdatum overschrijdt. Zie daarover ook een eerdere blog. Er is geen korting verschuldigd over de dagen waarop de bouw door overmacht is vertraagd, en voor zover daarmee bij een verleende termijnverlenging geen rekening is gehouden. Dat er sprake is van overmacht, moet de aannemer bewijzen. De bewijslast rust dus op de aannemer.

Crisissituatie

De huidige situatie is ongekend. Er is geen sprake van een normale situatie. Dit betekent dat de huidige situatie veel onduidelijkheid geeft. Het recht is namelijk in beginsel geschreven voor normale situaties. Een pasklaar antwoord op veel vragen die te maken hebben met corona en bouw, is daarom lastig te geven. In het specifieke geval zal bijvoorbeeld moeten worden bepaald of een beroep op overmacht slaagt. Veel zal afhangen van de specifieke contractuele bepalingen en omstandigheden van het specifieke geval. Daarbij komt  dat de ene rechter die omstandigheden anders beoordeelt dan de andere.

Dit betekent dat het verstandig is om in deze onduidelijke situatie te proberen om in overleg met alle betrokkenen tot een oplossing te komen. Dit vraagt redelijkheid van alle betrokken partijen.

Nieuwe contracten

Het is ook verstandig om in nieuwe overeenkomsten en algemene voorwaarden de toekomstige risico’s van corona of andere epidemieën zoveel mogelijk te beperken. Met het oog op de coronacrisis, is het aan te raden een uitgebreide overmachtsclausule op te nemen, en daarin ziektes en epidemieën expliciet te benoemen. Met de wetenschap van nu, zal een nieuwe pandemie minder snel overmacht of een onvoorziene omstandigheid opleveren.

Advies

In een eerdere blog schreef ik over het huurrecht en de corona-crisis. Mijn collega Yvonne Weernink schreef blogs over de corona-crisis en het arbeidsrecht. Mocht u vragen hebben over de gevolgen van corona en de bouw, of vragen in relatie tot vastgoed, (bouw)contracten, huurovereenkomsten of arbeidsrecht, dan kunt u contact opnemen met Advocaten van Waerde: telefoon 033 820 0388 of e-mail info@advocaten-van-waerde.nl.

Laatste blogartikelen
Call Now Button Bel voor advies