Bij de koop van een zaak ga je ervan uit dat die zaak de eigenschappen bezit die je ervan mocht verwachten. Daarbij mag je afgaan op mededelingen die door de verkoper zijn gedaan. Wanneer nu blijkt dat de zaak toch niet de eigenschappen bevat die je ervan mocht verwachten (non-conformiteit), moet je wel in actie komen. Je moet dan tijdig klagen, ook in het geval er sprake is van bedrog door de verkoper.
Koopovereenkomst
Wanneer je een auto (of een televisie, of een stoel of aandelen) aanschaft, dan is er sprake van een koopovereenkomst. Koop is een overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt een zaak aan een ander te geven, en de ander zich verbindt om daarvoor een prijs te betalen. Voor koopovereenkomsten geeft de wet speciale regels.
Klachtplicht
Een van die regels is dat wanneer hetgeen geleverd is niet aan de overeenkomst beantwoordt, de koper tijdig moet klagen bij de verkoper. Dit moet hij doen binnen bekwame tijd nadat hij heeft ontdekt of had kunnen ontdekken dat er sprake is van non-conformiteit. Je moet dus niet te lang wachten met klagen bij de verkoper. Wanneer er sprake is van “binnen bekwame tijd”, zal per geval moeten worden bekeken. Voor consumentenovereenkomsten bepaalt de wet dat wanneer er binnen twee maanden geklaagd wordt, dit tijdig is.
Met het klagen alleen ben je er nog niet. Wanneer je na het melden van de klacht er met de verkoper niet uit komt, en er een procedure moet worden gestart, moet je dit ook tijdig doen. De wet bepaalt dat een vordering wegens non-conformiteit verjaart door verloop van twee jaar nadat je hebt geklaagd. Te lang stilzitten kan dus grote gevolgen hebben.
Bedrog en onrechtmatig handelen
Zijn er dan nog mogelijkheden na verloop van de hiervoor genoemde verjaringstermijn twee jaar? Een creatieve oplossing zou kunnen zijn dat de vordering tegen de verkoper niet wordt gebaseerd op non-conformiteit (de zaak heeft niet de eigenschappen die je mocht verwachten) maar op grond van bedrog of onrechtmatig handelen. Je zou dan kunnen stellen dat de verkoper opzettelijk onjuiste informatie heeft gegeven en belangrijke zaken heeft verzwegen, teneinde de koper ertoe te bewegen een koopovereenkomst aan te gaan. Een vordering op grond van bedrog en onrechtmatig handelen kent een langere verjaringstermijn en dit zou dus hulp kunnen bieden.
Verjaring
Deze vlieger gaat echter niet op. In een recente uitspraak (http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2017:2902) heeft de Hoge Raad oudere rechtspraak bevestigd. De verjaringsregel van twee jaar bij non-conformiteit is in de wet opgenomen om ook de belangen van de verkoper te beschermen. De verkoper moet weten waar hij aan toe is bij klachten dat het geleverde niet aan de overeenkomst beantwoordt. Te lang wachten met verdere actie, geeft onzekerheid. Dit volgt uit de parlementaire wetsgeschiedenis. Dit betekent dat wanneer de koper zijn vordering wegens bedrog of onrechtmatig handelen, baseert op feiten die ook de stelling rechtvaardigen dat de afgeleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt, de korte verjaringstermijn van twee jaar geldt.
Schadevergoeding?
In de hiervoor genoemde procedure bij de Hoge Raad had de koper aandelen gekocht (ten bedrage van acht miljoen euro). Deze koopovereenkomst zou tot stand zijn gekomen door bedrog aan de zijde van de verkoper. Daardoor hadden de aandelen niet de eigenschappen (waarde) die de koper daarvan op grond van overeenkomst mocht verwachten. Zonder het bedrog had de koper nooit de overeenkomst tot koop van de aandelen gesloten.
Door de koper is echter te lang gewacht met het starten van de procedure. Dit gebeurde veel later dan twee jaar na het klagen. De koper baseerde zijn vordering op de feiten en stelde dat er sprake was van bedrog en onrechtmatig handelen. Diezelfde feiten kwamen er feitelijk op neer dat er (ook) sprake was van non-conformiteit. De vordering was dus verjaard. De vordering van de koper tot schadevergoeding werd tot in hoogste instantie afgewezen. Te lang wachten betekende dus in dit geval dat koper geen recht had op enige compensatie!