Schadevergoeding na verjaring grond
Door verjaring kan grond die oorspronkelijk van jou was, aan een ander gaan toebehoren. Heb je recht op schadevergoeding na verjaring? Je verliest dan immers je eigendom. In deze blog bespreek ik de haken en ogen.
Verjaring grond
De eigendom van grond gaat niet alleen door verkoop over, maar kan ook door verkrijgende of bevrijdende verjaring in eigendom overgaan. Bij verjaring moet de grond gedurende een bepaalde periode in bezit zijn van een ander. Er kan sprake zijn van verkrijgende verjaring (na 10 jaar bezit) of bevrijdende verjaring (na 20 jaar bezit). Aan verjaring worden strenge eisen gesteld. In een eerdere blog schreef ik over die eisen.
Onrechtmatig
Door verjaring kun je dus grond verliezen die oorspronkelijk tot jouw perceel hoorde. Er is sprake van onvrijwillig eigendomsverlies, zonder enige compensatie. Als degene die zich op verjaring beroept grond in bezit heeft genomen, terwijl hij weet dat een ander daarvan eigenaar is, kan hij onrechtmatig handelen. Er moet wel een rechtstreeks verband zijn tussen het onrechtmatig handelen van de nieuwe eigenaar en de schade. Als er sprake is van onrechtmatig handelen, kan de oorspronkelijke eigenaar de schade vorderen die hij als gevolg van het onrechtmatig handelen lijdt. Dat volgt uit een uitspraak van de Hoge Raad.
Schadevergoeding na verjaring: geld of teruglevering van grond
De schadevergoeding na verjaring kan bestaan in geld. De schadevergoeding na verjaring kan ook bestaan in het terugleveren van de grond aan de oorspronkelijke eigenaar. Je moet als degene die grond is verloren wel goed motiveren waarom je een groter belang hebt bij teruglevering van de grond, dan bij een financiële compensatie.
Het is echter niet zo eenvoudig om een schadevergoeding na verjaring in de vorm van geld of teruglevering te bewerkstelligen. De eigenaar die een vordering wegens onrechtmatig handelen instelt, moet die goed onderbouwen.
Oorspronkelijke eigenaar
Alleen de oorspronkelijke eigenaar (degene die eigenaar is op het moment van het voltooien van de verjaringstermijn) kan schadevergoeding na verjaring vorderen. Hij is degene die eigendom verliest. Hij heeft dus mogelijk schade geleden. Wanneer deze oorspronkelijke eigenaar de verjaarde grond vervolgens verkoopt aan een ander, komt deze nieuwe eigenaar geen schadevergoeding na verjaring toe. Hij heeft immers geen eigendom verloren, omdat de strook grond al niet meer tot het perceel behoorde op het moment dat hij eigenaar werd.
Welbewust handelen
De oorspronkelijke eigenaar kan een vordering wegens onrechtmatig handelen instellen tegen diegene die door verjaring eigenaar is geworden. Een vordering tot schadevergoeding na verjaring wordt echter niet zomaar toegewezen. In een recente uitspraak van de Rechtbank Midden-Nederland heeft de rechter geoordeeld dat er sprake moet zijn van welbewust handelen. De nieuwe eigenaar moet willens en wetens hebben gehandeld. Volgens de rechtbank moet er in feite sprake zijn van diefstal. Je moet bewust andermans eigendom in bezit hebben genomen. De oorspronkelijke eigenaar moet dit voldoende aantonen.
Opeenvolgende bezitters
Stel je koopt een perceel waarbij later blijkt dat je ook een gedeelte van de tuin van de buren in bezit hebt. In dat geval neem je als nieuwe eigenaar niet willens en wetens een perceel grond van een ander in bezit. Je koopt het perceel in de staat waarin het zich bevindt. Als nieuwe eigenaar kan je wellicht verweten worden dat je een onrechtmatige toestand in stand houdt, maar dit maakt je nog niet schadeplichtig. Als nieuwe eigenaar ben je je immers niet bewust van het voortzetten van het bezit van een strook grond die oorspronkelijk niet tot jouw perceel behoorde. Je handelt dus niet welbewust. Een vordering tot schadevergoeding na verjaring zal daar dan op stranden.
Verjaring van de vordering tot schadevergoeding
Ook de vordering tot schadevergoeding (in geld of teruglevering) kan verjaren. Als je als oorspronkelijk eigenaar bekend wordt met het eigendomsverlies, moet je binnen 5 jaar een schadevergoedingsvordering instellen. Je kunt bijvoorbeeld bekend worden met het eigendomsverlies wanneer de buurman een procedure start over de verjaarde grond. De vordering tot schadevergoeding is in ieder geval verjaard als er 20 jaar zijn verstreken sinds het verlies van de eigendom door verjaring (nadat de grond 20 jaar in bezit is geweest van een ander). Dat is dus in ieder geval na 40 jaar nadat de grond in bezit is genomen door een ander. Na 40 jaar kun je dus geen vordering tot schadevergoeding meer instellen.
Maartje van den Berg
Conclusie
De Hoge Raad lijkt een mogelijkheid te hebben gegeven om bij verjaring van grond een vordering uit onrechtmatige daad in te stellen. Daarbij zou schadevergoeding in de vorm van geld of zelfs het terugleveren van de grond kunnen worden gevorderd. Aan deze vordering tot schadevergoeding na verjaring kleven echter de nodige haken en ogen. De vordering is niet vaak met succes in te stellen. Voor vragen over de mogelijkheden kunt u contact met mij opnemen.
U kunt contact opnemen met Advocaten van Waerde in Amersfoort via telefoon 033 820 03 88 / 06 21 51 59 65 of e-mail info@advocaten-van-waerde.nl.
