In dit artikel zet ik op de rij wat iedereen moet weten over de proeftijd. In het arbeidsrecht kan sprake zijn van een proeftijd aan het begin van de arbeidsrelatie. Wanneer een proeftijd? Hoelang? Opzeggen tijdens de proeftijd en de gevolgen daarvan.
Doel van de proeftijd
Doel van een proeftijd is dat werkgever en werknemer elkaar kunnen leren kennen. De werknemer kan ontdekken hoe de werkgever wil dat wordt gewerkt. De werkgever kan ontdekken of de werknemer geschikt is voor de betreffende werkzaamheden. Zo kunnen partijen vrijblijvend bezien of zij er goed aan hebben gedaan een arbeidsovereenkomst te sluiten. Een proeftijd kan daarom in beginsel alleen in de eerste arbeidsovereenkomst die partijen sluiten.
Wat als partijen elkaar al kennen?
De werkgever kent de werknemer en weet hoe hij de betreffende werkzaamheden verricht. In die situatie kan geen proeftijd worden overeengekomen.
De werkgever heeft de werknemer eerst zes maanden ingehuurd via een uitzendbureau voor productiewerkzaamheden. Aansluitend komt de werknemer in dienst bij werkgever voor datzelfde productiewerk. Partijen kunnen dan geen proeftijd meer overeenkomen. De werkgever weet al hoe de werknemer die werkzaamheden verricht.
Hetzelfde geldt bij elkaar opvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd. De werknemer heeft eerst een contract als productiemedewerker van 7 maanden met een proeftijd. Daarna wordt dit contract voor dezelfde tijd verlengd. In de tweede overeenkomst kan geen proeftijd meer staan.
Uitzondering hierop is wanneer de werknemer bij dezelfde werkgever geheel andere werkzaamheden gaat verrichten. Dan mogen partijen opnieuw een proeftijd overeen komen.
Proeftijd moet schriftelijk
Het is niet verplicht een proeftijd op te nemen in een arbeidsovereenkomst. Maar wanneer werkgever een proeftijd wil hanteren, dan moet die proeftijd wel schriftelijk tussen werkgever en werknemer zijn overeengekomen. De proeftijd zal dus in een door werkgever en werknemer getekende arbeidsovereenkomst staan.
Gewone opzegregels gelden niet bij de proeftijd
Gedurende de proeftijd kan de arbeidsovereenkomst door zowel de werkgeven als de werknemer zonder opzegtermijn per direct worden opgezegd. Hiervoor hoeft de werkgever geen redelijke grond te hebben. Maar toch kan dit niet zonder ‘gegronde’ reden. Instemming van de werknemer met de opzegging tijdens de proeftijd is niet vereist. Indien gevraagd, moet de werkgever of de werknemer wel een reden voor de opzegging tijdens de proeftijd mededelen. Dit voorkomt eventuele discriminatie bij het ontslag. Bijvoorbeeld wanneer de werkgever tijdens de proeftijd opzegt, omdat de werknemer OR lid is.
Wanneer een werkgever opzegt tijdens de proeftijd, eindigt de arbeidsovereenkomst direct. Werkgever mag de werknemer niet nog even laten doorwerken, zelfs niet een paar uur. Daarover wordt regelmatig geprocedeerd.
Welke proeftijd mag
De duur van de proeftijd is afhankelijk van het soort arbeidsovereenkomst. De regering is gelukkig teruggekomen op haar plannen om vier mogelijke proeftijden in te voeren. Hierover schreven wij eerder een blog.
Sinds 1 januari 2020, de invoering van de WAB, zijn er twee proeftijden mogelijk. De proeftijd is maximaal één maand of twee maanden, afhankelijk van de soort arbeidsovereenkomst. Werkgever kan ook een kortere proeftijd afspreken.
Welke proeftijd geldt bij welke arbeidsovereenkomst:
De arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die eindigt op een kalenderdatum;
- Geen proeftijd bij een arbeidsovereenkomst van zes maanden en korter;
- Een maand proeftijd bij een arbeidsovereenkomst langer dan zes maanden, maar korter dan twee jaar;
- Twee maanden proeftijd bij de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd van twee jaar of langer.
Bij de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die niet eindigt op een kalenderdatum, is de proeftijd ten hoogste een maand.
De arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd kan een proeftijd van maximaal twee maanden hebben.
Enkele voorbeelden
Uit de hierna volgende voorbeelden wordt duidelijk of een proeftijd is toegestaan en zo ja, hoelang:
- Werkgever en werknemer sluiten een arbeidsovereenkomst van 1 maart 2020 tot en met 31 augustus 2020. De duur is zes maanden. In dat geval mag geen proeftijd. De reden daarvoor is dat een zo kort durend contract de werknemer al veel onzekerheid geeft. Dit mag door een proeftijd op te nemen, niet nog verergerd worden.
- Werkgever en werknemer sluiten een arbeidsovereenkomst van 1 maart 2020 tot en met 30 oktober 2020. De duur is acht maanden. In dat geval is de proeftijd maximaal een maand.
- Werkgever en werknemer sluiten een arbeidsovereenkomst van 1 maart 2020 tot en met 28 februari 2023. Dat is gelijk een contract voor de in beginsel maximale duur van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. In dat geval mag een proeftijd van maximaal 2 maanden worden overeengekomen.
- Werkgever heeft een langdurig zieke werknemer. Voor de duur van de ziekte bij die werknemer neemt de werkgever iemand anders aan. Die arbeidsovereenkomst eindigt dan wanneer de zieke werknemer weer hersteld is. Een kalenderdatum daarvoor kan niet worden genoemd. De proeftijd kan hooguit 1 maand zijn.
Conclusie
Heeft u vragen over de proeftijd in uw contracten, of wilt u weten of u in uw specifieke situatie de arbeidsovereenkomst tijdens de proeftijd kunt opzeggen, neem dan contact op met de advocaten arbeidsrecht bij Advocaten van Waerde: telefoon 033 820 0388 of e-mail: info@advocaten-van-waerde.nl.
